Στην παρέα του Art in Vivo βρέθηκε ο δάσκαλος και συγγραφέας Στέλιος Λιθοξοΐδης, για μια μεγάλη συνέντευξη γύρω από το έργο του, την εκπαίδευση αλλά και το νέο του βιβλίο που έρχεται… στο κλείσιμο της αυλαίας του χρόνου. Ο Έλληνας συγγραφέας γεννήθηκε το 1993 στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Φλώρινα. Είναι δάσκαλος και εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση. Οι μεταπτυχιακές του σπουδές αφορούν, πρώτον, τη δημιουργική γραφή και δεύτερον, τις επιστήμες της αγωγής, με εξειδίκευση στα ζητήματα ιστορίας, ιστορικής εκπαίδευσης και εκπαιδευτικής πολιτικής. Είναι βραβευμένος, μεταξύ άλλων, από το Δίκτυο Δημιουργικής Γραφής και από τις κυπριακές εκδόσεις Ευγνώμων. Από όλες τις δράσεις του πάντα προκρίνει την Ομάδα Δημιουργικής Γραφής στη Λέσχη Πολιτισμού Φλώρινας, της οποίας είναι ιδρυτής και επιστημονικός υπεύθυνος. Αποτελεί υποψήφιο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Κείμενά του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους. Στο θέατρο έχουν ανέβει τα έργα του «Οι τελευταίες κενές σελίδες» (Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, 2023), το θέατρο από παιδιά για παιδιά «Ακαδημία θεών» (Θέατρο Παραμυθίας, 2023) και το «Ταξίδι στις χαμένες νότες». Συντονίζει εργαστήρια δημιουργικής γραφής για παιδιά, εφήβους και ενήλικες στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στις Η.Π.Α. Από τον Δεκέμβριο του 2023 αποτελεί Τακτικό Μέλος του Φ.Σ. «Παρνασσός». Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εμφιλοχωρούν η δημιουργική γραφή, η λογοτεχνία, η εκπαιδευτική πολιτική και οι έμφυλες διαστάσεις στην εκπαίδευση. Δεν θα μπορούσαμε, λοιπόν, να μην τον ρωτήσουμε, για το ποια από τις πολλές του ιδιότητες υπερισχύει.
Συνυπάρχουν όλες, αρμονικά. Συνήθως βρίσκονται σε ισορροπία, αλλά υπάρχουν στιγμές που νιώθω περισσότερο το ένα ή το άλλο. Δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες. Ούτε οι ανάγκες, ούτε τα συναισθήματα… Παρατηρώ πάντως ότι πολλές φορές έρχεται η μία ιδιότητα να συμπληρώσει την άλλη και με διαφορετικό τρόπο την κάθε φορά.
Η απόφαση να γίνεις δάσκαλος ήταν συνειδητή;
Απόλυτα. Από παιδί με θυμάμαι να παριστάνω τον δάσκαλο. Τα βράδια, πριν με πάρει ο ύπνος, με φανταζόμουν δάσκαλο, έχοντας τους δικούς μου μαθητές. Να παραδίδω μάθημα, να οργανώνω δραστηριότητες, να διορθώνω ασκήσεις, να ενημερώνω γονείς… Πλέον όλα αυτά είναι μια πραγματικότητα και νιώθω χαρούμενος για αυτό. Θεωρώ πως όλο αυτό συνέβαινε γιατί θαύμαζα τις δικές μου δασκάλες.
Είχες καλές δασκάλες, που λειτούργησαν ως μέντορες για εσένα;
Ναι. Ειδικά από ορισμένες έχω τις καλύτερες αναμνήσεις. Τη δασκάλα που είχα στην Πρώτη και τη Δευτέρα Δημοτικού, την ήθελα απεγνωσμένα στην παρουσίαση της Τεχνικής Ποινής, όταν την έκανα στη Φλώρινα. Δεν μπορώ να σας περιγράψω τη χαρά που ένιωσα, όταν μου είπε ότι θα έλεγε δυο πράγματα για εμένα και το βιβλίο. Αυτήν τη δασκάλα τη θυμάμαι από τότε να με ενθαρρύνει να γράφω. Έλεγε κιόλας στη μάνα μου ότι όταν μεγαλώσω, θα γίνω συγγραφέας. Βλέπετε κυρία Δότα; Μέσα πέσατε. Και σας ευχαριστώ θερμά για όλα.
Ως δάσκαλος, πώς εντάσσεις τη λογοτεχνία και τη συγγραφή στην εκπαιδευτική διαδικασία; Έχεις κάποιο συγκεκριμένο στόχο;
Μεγάλη συζήτηση. Πρώτα απ’ όλα προσπαθώ να παγιώσω την πολύπαθη «προώθηση της φιλαναγνωσίας», που λέει και η εκπαιδευτική πολιτική. Με τη βοήθεια φίλων σε σχολεία που υπηρετήσαμε χτίσαμε βιβλιοθήκες σχεδόν από το μηδέν. Τρέξαμε πρότζεκτ βιβλιοπαρουσιάσεων και καλέσαμε συγγραφείς, ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν από κοντά τους δημιουργούς. Κάθε χρόνο οργανώνουμε εργαστήρια δημιουργικής γραφής, με σκοπό τα παιδιά να πάψουν να βλέπουν την ανάγνωση σαν ψυχαναγκασμό και τη γραφή σαν «σκέφτομαι και γράφω», που στο τέλος θα βαθμολογηθούν. Η ανάγνωση και η γραφή είναι πρώτα απ’ όλα απόλαυση.
Το Art in Vivo καλύπτει κάθε χρόνο το πρότζεκτ «Το ταξίδι των λέξεων από το χαρτί στη σκηνή. Τα αποτελέσματα κάθε χρόνο είναι συγκινητικά, τόσο με την «Ακαδημία θεών» στο θέατρο Παραμυθίας, όσο και το «Ταξίδι στις χαμένες νότες». Αισθάνεσαι δικαιωμένος;
Σε μεγάλο βαθμό. Τα παιδιά και η εκπαιδευτική ομάδα περάσαμε φανταστικά. Δουλέψαμε πολύ και το τελικό αποτέλεσμα ασφαλώς δικαιώνει. Αν με ρωτάς όμως αν είμαι ικανοποιημένος με τον βαθμό που όλη αυτή η προσπάθεια έχει κεφαλαιοποιηθεί, η απάντηση είναι αρνητική. Δεν λέω, οι περιοχές στις οποίες τα τελευταία χρόνια το πρότζεκτ αυτό έλαβε χώρα έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ας μην μπούμε σε λεπτομέρειες, αλλά θα έπρεπε τα αποτελέσματα να είναι πολύ καλύτερα, ειδικά σε ζητήματα κουλτούρας. Αυτό έλεγα πάντα και στην εκπαιδευτική ομάδα, ότι το κάνουμε εθελοντικά και με πολύ πάθος, με στόχο να δομήσουμε κουλτούρα. Ίσως η δόση ήταν μικρή, ίσως χρειάζεται περισσότερη διάρκεια κι αντοχή στον χρόνο, ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια. Έγραψα τις «Τελευταίες κενές σελίδες» για τα Αρσάκεια Δημοτικά Σχολεία Θεσσαλονίκης, ήσασταν εκεί, είδατε τι έγινε. Στο Μέγαρο Μουσική Θεσσαλονίκης. Αλλά είπαμε, άλλες οι διεργασίες της μιας κοινότητας, άλλες της άλλης. Ευλόγως, και η δυναμική. Στο χέρι μας είναι.
Ποιες είναι οι αντιδράσεις των μαθητών σου όταν ανακαλύπτουν ότι είσαι συγγραφέας;
Στην εποχή του διαδικτύου και δη των social media, το ανακαλύπτουν πάραυτα, μην πω πριν ακόμη με γνωρίσουν. Στα παιδιά δεν το πολυδιαφημίζω, γιατί το βιβλίο μου αφορά το ενήλικο κοινό, όμως ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον. Μια από τις αντιδράσεις που δεν θα ξεχάσω ποτέ, ήταν ένα παιδί που με ρώτησε αν τα γράφω μόνος μου ή με τη βοήθεια της μαμάς μου. Κατά τ’ άλλα, δεν αλλάζει κάτι. Είμαι ο δάσκαλος και είναι οι μαθητές και οι μαθήτριες. Η σχέση αυτή είναι ασύμμετρη και δεν επιδέχεται τρίτους άξονες.
Θεωρείς πως η διδασκαλία επηρεάζει τη συγγραφική σου δραστηριότητα ή αντίστροφα;
Βαθύτατα. Ένας φίλος κάποτε μου είπε ότι είμαι τυχερός που είμαι δάσκαλος, γιατί έχω αστείρευτο υλικό για έμπνευση. Δεν έχει καθόλου άδικο.
Σε προβληματίζει η κουλτούρα που διαμορφώνεται στη νέα γενιά;
Δεν μπορώ να τα βάλω με τα παιδιά και τους εφήβους. Αυτήν την κοινωνία βρήκαν, αυτήν έχουν. Μην ξεχνάμε ότι μεγάλωσαν μέσα στην οικονομική κρίση. Κατόπιν, ήρθε η πανδημία. Ζήσαν, σε μεγάλο βαθμό τη στέρηση και την ανασφάλεια, ακούγοντας ταυτόχρονα αφηγήσεις για ένα παρελθόν ευημερίας και παχιών αγελάδων, το οποίο στις μέρες μας έχει ρομαντικοποιηθεί κι αναχθεί σε αστικό μύθο, δίχως να υπάρχει ο παραμικρός λόγος. Η προτίμηση στον θόρυβο της κακής μουσικής, σε στίχους με κότερα, Ντουμπάι και τα λοιπά, η θεοποίηση υλικών αγαθών κι εφήμερων συναισθημάτων, δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια κοινωνία που έχει ξεχάσει την αισθητική της κι έχει συνηθίσει το άσχημο. Οι εποχές δεν είναι σκυταλοδρομία -η πάροδός τους δεν σημαίνει απαραίτητα πρόοδος. Θα γίνουν και καμπές. Όσο οι ανισότητες οξύνονται, τόσο θα οδηγούμαστε σε εφάμιλλα φαινόμενα.
Ποιο ήταν το πρώτο έργο σου, ακόμα και αν ήταν κάτι μικρό ή προσωπικό; Θυμάσαι το θέμα και τα συναισθήματα που σου γέννησε;
Το θυμάμαι πολύ καλά. Στο νηπιαγωγείο η νηπιαγωγός μας είχε διαβάσει ένα παραμύθι που με είχε συγκινήσει βαθιά. Πήγα σπίτι και το ξανάγραψα, με την εξέλιξη που θα μ’ άρεσε περισσότερο.
Ήξερες να γράφεις στο νηπιαγωγείο;
Αμέ! Διάβαζα κιόλας. Από τότε που με θυμάμαι οι γονείς μου, μου διάβαζαν παραμύθια. Πολλά παραμύθια, πραγματικά πολλά. Ψάχναμε στους καταλόγους των εκδόσεων και συχνά δεν είχε μείνει κανένα αδιάβαστο. Σε αυτό το χόμπι εν πολλοίς οφείλεται το ταλέντο που γεννήθηκε. Η οικογένεια παίζει σπουδαίο ρόλο.
Πότε ένιωσες για πρώτη φορά πως η συγγραφή ήταν για σένα κάτι περισσότερο από ένα ερασιτεχνικό χόμπι;
Ο ερασιτέχνης και ο εραστής είναι ομόρριζα, για αυτό θέλω να παραμείνω ερασιτέχνης συγγραφέας.
Τα πρώτα βήματα στη λογοτεχνία
Τι σε ώθησε να μοιραστείς τα έργα σου με τον κόσμο; Υπήρξε κάποιος ή κάτι που σε ενθάρρυνε ή σε επηρέασε;
Συνήθιζα να ανεβάζω διηγήματα στην ιστοσελίδα που διατηρούσα. Υπάρχει ακόμη, αλλά έχω χρόνια να κοινοποιήσω περιεχόμενο. Ένα βράδυ, σε ένα ταβερνάκι, ένας φίλος, συγγραφέας κι αυτός, έριξε τη σκέψη στο τραπέζι. «Γιατί δεν στέλνεις σε κανέναν εκδοτικό;», μου είπε. Μου έβαλε την ιδέα κι αυτή μέσα μου εξαπλώθηκε σαν μικρόβιο. Το ίδιο βράδυ έστειλα με μερικούς εκδότες, την επομένη έλαβα θετική απάντηση. Είμαι τυχερός σε αυτό, γιατί άλλοι, που γράφουν εξαιρετικά, περιμένουν χρόνια. Κάπως έτσι ξεκίνησε η ιστορία.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισες στην αρχή της λογοτεχνικής σου πορείας;
Ίδιες είναι οι προκλήσεις και τώρα. Να εξελίσσω τη γραφή μου, να γίνομαι καλύτερος, να απολαμβάνω τη διαδικασία. Σημαντικό ζήτημα είναι η προώθηση. Ο τρόπος δηλαδή που θα βρεθεί το κατάλληλο βιβλίο στο κατάλληλο κοινό. Αν υπήρχε ένα μαγικό ραβδάκι που θα εμφάνιζε το κατάλληλο βιβλίο στο σωστό κοινό, τότε όλοι θα αγαπούσαν την ανάγνωση και κανένα βιβλίο δεν θα πήγαινε για πολτοποίηση. Αυτή όμως, θαρρώ, είναι η δουλειά του εκδοτικού και των επαγγελματιών της διαφήμισης. Όχι τόσο του συγγραφέα. Ο συγγραφέας είναι απαραίτητο να ασκείται στη γραφή και στην ανάγνωση σε καθημερινή βάση.
Ποιες είναι οι αντιδράσεις των αναγνωστών;
Έχω πάρει πολλή αγάπη. Το αναγνωστικό μου κοινό είναι σχετικά μικρό σε σχέση με το αντίστοιχο άλλων ομοτέχνων, αλλά μου δίνει απίστευτη ενέργεια. Απολαμβάνω όταν βαδίζω μαζί του στα ίδια μονοπάτια, συνδημιουργικά. Η γραφή και η ανάγνωση δεν είναι μοναχικά χόμπι. Στις συμπλεύσεις γεννιούνται οι πιο όμορφες αφηγήσεις. Όταν τα σημαινόμενα ποικίλλουν. Όταν δεν απασχολεί το «τι θέλει να πει ο ποιητής», αλλά τι λέει ο καθένας και η καθεμιά, τι νιώθει για αυτό που διάβασε.
Λογοτεχνικές Επιρροές και Έμπνευση
Ποιοι συγγραφείς θεωρείς ότι σε διαμόρφωσαν ως λογοτέχνη και τι έχεις κρατήσει από αυτούς;
Δύσκολη ερώτηση. Ποτέ δεν μπόρεσα να την απαντήσω. Είναι πολλές και πολλοί. «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας», είπε ο Σεφέρης. «Σπέρνουνται, γεννιούνται σαν τα βρέφη, ριζώνουν, θρέφουνται με το αίμα».
Πώς επηρεάζουν οι καθημερινές σου εμπειρίες, οι άνθρωποι και οι καταστάσεις τη συγγραφή σου;
Με κάθε πιθανό κι απίθανο τρόπο. Όσοι αδιαφορούν για τη λογοτεχνία, είναι στην ουσία το αίμα της.
Η παλιά αρχοντογειτονιά: Ιδέα, Υπόθεση και Θεματική
Πες μας για το καινούριο σου βιβλίο που πρόκειται να κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο: Ποιο ήταν το πρώτο ερέθισμα για να ξεκινήσεις να το γράφεις;
Ένας νέος δάσκαλος αφήνει το ιδιωτικό σχολείο στην Καλαμαριά και μετακομίζει στην Αθήνα, αναλαμβάνοντας ως αναπληρωτής δάσκαλος μια Τάξη Υποδοχής. Η διδασκαλία της ελληνικής σε μεταναστόπουλα που μόλις έχουν εγκατασταθεί στην Αθήνα τον κεντρίζει και του δίνει τεράστιο κίνητρο. Αλλά το νέο του σχολείο δεν λειτουργεί, όπως ο ίδιος θα περίμενε. Και η νέα του γειτονιά, στο κέντρο της Αθήνας, η «παλιά αρχοντογειτονιά», δεν μοιάζει με τις ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Αντίθετα, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ειδικά τα βράδια, που οι δρόμοι σκοτεινιάζουν. Το πρώτο ερέθισμα, ήταν ασφαλώς η μετακόμισή μου στην Αθήνα, η αλληλεπίδρασή μου με τα σχολεία της περιοχής και το δομημένο αστικό τοπίο της Αθήνας.
Μίλησέ μας για τους κύριους χαρακτήρες. Υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο;
Κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Γρηγόρης: Ένας ονειροπόλος δάσκαλος που θεωρεί πως μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Κουβαλά τραύματα από την παιδική του ηλικία, έχοντας μεγαλώσει ως μοναχοπαίδι σε μια θεοσεβούμενη οικογένεια με πατέρα αξιωματικό του στρατού. Φοβάται να ζήσει τα συναισθήματά του στα άκρα κι απογοητεύεται εύκολα, όσο κι αν προσπαθεί να το κρύψει. Έπειτα, η Γρηγορία. Η μουσικός του σχολείου, που θεωρεί ότι έχει διαμορφώσει την έμφυλή της ταυτότητα όπως επιθυμεί. Ωστόσο, αυτό δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ψευδαίσθηση που καθημερινά θρέφει. Η Κατερίνα, μια γοητευτική νέα δασκάλα, με οικονομική ευρωστία και σεξουαλικά απελευθερωμένη. Μετά, η Στέλλα. Μια νεαρή δασκάλα και κολλητή φίλη του Γρηγόρη, παντρεμένη με συντηρητικό και ανατολίτη επαρχιώτη. Επίσης, ο Κωνσταντίνος Χατζίδης. Μέλος της καλής κοινωνίας, διευθυντής ιστορικού ιδιωτικού σχολείου. Δείχνει παντοδύναμος. Κρύβει ψυχώσεις, εμμονές και κακοποιητικές συμπεριφορές. Ακόμα, ο Μάκης: Διευθυντής δημοσίου σχολείου σε μια εργατική εργατική συνοικία. Έχεις καλές προθέσεις, αλλά βυθίζεται από τη γραφειοκρατία στην εκπαίδευση. Τέλος, η Γιάννα. Έμπειρη δασκάλα με κακοποιητική συμπεριφορά σε κάθε νέο δάσκαλο που αντιτίθεται στις μεθόδους της. Μοιάζει να κυνηγά με μανία κάθε καινοτομία και πρωτοβουλία. Οι βασικοί ήρωες είναι αυτοί, εφόσον δεν λησμόνησα κάποιον.
Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα που θέλεις να επικοινωνήσεις στο κοινό μέσα από το βιβλίο σου;
Είναι πολλά. Εντούτοις, προτιμώ να μην πω τίποτα, αφήνοντας το αναγνωστικό κοινό να κάνει τις δικές του ερμηνείες.
Υπάρχει κάτι αυτοβιογραφικό στην ιστορία ή στους χαρακτήρες;
Θα έλεγα ψέματα αν έλεγα όχι. Ωστόσο, επίσης δεν θέλω να πω περισσότερα. Άλλωστε ποιο κείμενο δεν έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία, με τον ένα ή άλλο τρόπο;
Συγγραφική Διαδικασία και Προκλήσεις
Πώς είναι η συγγραφική διαδικασία για εσένα; Προτιμάς να ακολουθείς ένα αυστηρό πρόγραμμα ή αφήνεις τη δημιουργικότητα να σε οδηγεί;
Προτιμώ το πρόγραμμα. Αλλά προέχει ο βιοπορισμός. Συνεπώς, αφήνω τη δημιουργικότητα να οδηγεί.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισες κατά τη διάρκεια συγγραφής του νέου βιβλίου;
Θα πω για την «Παλιά Αρχοντογειτονιά». Τύχαινε πολλές φορές να ξεχάσω τι έχω γράψει πιο πριν ή να ξεχνάω καλές ιδέες για τη συνέχεια. Ανέτρεχα συνεχώς στα γεγραμμένα. Κρατούσα εμμονικά σημειώσεις, κάθε φορά που σκεφτόμουν μια καλή ιδέα, δίχως να ασχολούμαι με το πού βρισκόμουν ή τι ώρα ήταν εκείνη τη στιγμή. Μεγαλύτερη μακράν πρόσκληση, είναι η επιμέλεια. Ακούγεται αστείο, γιατί κάνω επιμέλειες σε άλλους συγγραφείς, αλλά το να κάνω επιμέλεια στον εαυτό μου, μου φαίνεται ακατόρθωτο.
Πώς νιώθεις καθώς πλησιάζει η μέρα που το βιβλίο θα φτάσει στα χέρια του κοινού;
Ευτυχία και συνάμα τεράστια αγωνία.
Ελπίζεις σε κάποιο συγκεκριμένο αντίκτυπο στους αναγνώστες;
Τα όνειρα είναι πολλά, αλλά είμαι ψύχραιμος.
Πώς βλέπεις τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική σκηνή; Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της που σε εμπνέουν ή σε προβληματίζουν;
Ζούμε σε μια εποχή εκδοτικού ορυμαγδού σε μια κοινωνία που διαβάζει συστηματικά σε ελάχιστο ποσοστό. Έχουμε συγγραφείς που γράφουν αποζητώντας τη συμπερίληψη και την αποδοχή, άλλους που γράφουν για τον τίτλο του συγγραφέα κι όχι για την ουσία προσπαθώντας να γίνουν διάσημοι και συγγραφείς που παραμένουν ρομαντικοί σε έναν κόσμο που για να ευημερούν οι αριθμοί υποφέρουν οι άνθρωποι. Υπάρχουν εκδοτικοί που διατηρούν υψηλά το επίπεδο αισθητικής, πληρώνοντας πολλές φορές βαρύ το τίμημα, αλλά κι άλλους που κυριολεκτικά εκμεταλλεύονται δημιουργούς κι αναγνωστικό κοινό για το πρόσκαιρο οικονομικό κέρδος. Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει κακό βιβλίο, αλλά δύσκολα ένα βιβλίο μπορεί να φτάσει στα χέρια του αναγνωστικού κοινού που δυνητικά θα έδειχνε ενδιαφέρον για αυτό. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει σε όλες τις τέχνες; Πόσα τραγούδια χάθηκαν στη λήθη, απλά γιατί δεν προωθήθηκαν ποτέ στους κατάλληλους ανθρώπους; Η λογοτεχνία, παρά τις αντιστάσεις μερικών αιθεροβαμόνων, έχει πλήρως εμπορικοποιηθεί. Χαρακτηριστικό είναι ότι ένας συγγραφέας με θητεία σε reality show δύναται να κάνει επιτυχία πιο εύκολα από έναν που έχει μυηθεί στη γραφή. Υπάρχουν συγγραφείς με εξαιρετικές γραφές που δεν λαμβάνουν καν απάντηση, όταν υποβάλλουν εκδοτική πρόταση. Μεγάλη πληγή είναι και διάφοροι διαγωνισμοί και βραβεία, που πραγματικά δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν στη λογοτεχνία και διοργανώνονται από εταιρείες που καμία δικαιοδοσία πάνω στη λογοτεχνία δεν έχουν. Προτιμώ όμως να κοιτάζω από την άλλη πλευρά -την πιο ρομαντική, με αισθητική, σεβασμό στον δημιουργό και στο έργο. Ευτυχώς συναντήθηκα με τις εκδόσεις «Συμπαντικές διαδρομές» και νιώθω ασφαλής. Η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων. Πρέπει να αντιμετωπίζεται με περισσότερο σεβασμό.
Πώς τα πας με την κριτική;
Υπάρχουν τριών ειδών: Η καλή, η κακή και η κομπλεξική. Με τις δύο πρώτες άψογα. Με την τελευταία, απλώς συνεχίζω τη ζωή μου.
Οραματισμοί και Σχέδια για το Μέλλον
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σου μετά την έκδοση αυτού του βιβλίου; Έχεις κάποιο καινούριο πρότζεκτ στα σκαριά;
Έχω ένα έτοιμο για παιδιά κι εφήβους. Είμαι σε συζητήσεις, είναι όλα σε αρκετά πρώιμο στάδιο. Θα δούμε. Το πιστεύω πολύ αυτό το βιβλίο, πριν το δώσω κάπου, θέλω να είμαι σίγουρος.
Ποιο είναι το σημαντικότερο μήνυμα που θέλεις να στείλεις στους αναγνώστες σου, είτε για το νέο σου βιβλίο είτε γενικότερα;
Να διαβάζουν πίσω από τις λέξεις.
Τι θα ήθελες να θυμούνται για σένα ως συγγραφέα και για το έργο σου τα επόμενα χρόνια;
Πως ό,τι κάνω, είναι με αγάπη και σεβασμό, προσπαθώντας για το καλύτερο.
